گچ یکی از مصالح پرکاربرد در ساختوساز و بازسازی ساختمان است که به دلیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی منحصربهفرد، در مراحل مختلفی از ساختمانسازی مورد استفاده قرار میگیرد. دو نوع رایج از گچهایی که در ساختمانسازی استفاده میشوند، گچ سفیدکاری زیرکار و گچ سفیدکاری روکار هستند. هر کدام از این گچها ویژگیها، ترکیبات و کاربردهای مخصوص به خود را دارند که در ادامه به بررسی تفاوتهای آنها میپردازیم.
تعریف گچ سفیدکاری زیرکار
گچ زیرکار (یا گچ زیرسازی) عمدتاً بهعنوان لایهی اولیه برای صاف کردن سطوح ناصاف و پر کردن ترکها و حفرههای موجود بر روی دیوارها استفاده میشود. این نوع گچ دارای بافتی نسبتاً درشتتر بوده و هدف اصلی آن فراهم کردن پایهای مناسب برای مراحل بعدی سفیدکاری است.
ویژگیها:
– مقاومت بیشتر: گچ زیرکار معمولاً دارای مقاومت مکانیکی بالاتری نسبت به گچ روکار است. این ویژگی باعث میشود بتواند ترکهای عمیق و درزهای موجود بر دیوار را بهخوبی پر کند.
-خشک شدن آهستهتر: زمان خشک شدن این گچ نسبت به گچ روکار طولانیتر است. این ویژگی اجازه میدهد که کارگران زمان کافی برای اصلاح سطوح داشته باشند.
– بافت درشتتر: ذرات گچ زیرکار بزرگتر و خشنتر از گچ روکار هستند و به همین دلیل چسبندگی بهتری به سطوح زیرین دارند.
– مواد افزودنی: معمولاً در ترکیب گچ زیرکار موادی مانند ماسه، سیمان یا چسبهای ساختمانی اضافه میشود تا مقاومت و چسبندگی آن افزایش یابد.
کاربردها:
– سطوح ناصاف: برای دیوارهایی که دارای ناهمواریها و ترکهای زیاد هستند.
– پایهسازی: بهعنوان لایه اولیه برای اجرای گچ روکار.
– ترمیم ترکها: در دیوارهای قدیمی و آسیبدیده.
تعریف گچ سفیدکاری روکار
گچ روکار (یا گچ نهایی) لایهی نازکی است که پس از گچ زیرکار برای ایجاد سطحی کاملاً صاف و صیقلی بر روی دیوار یا سقف استفاده میشود. این گچ معمولاً بهعنوان لایه تزئینی و نهایی در سفیدکاری ساختمان به کار میرود.
ویژگیها:
– بافت نرمتر: گچ روکار دارای ذراتی ریز و بسیار نرم است که سطح نهایی دیوار را کاملاً صاف و یکدست میکند.
– خشک شدن سریعتر: گچ روکار سریعتر از گچ زیرکار خشک میشود، که این امر سرعت اجرای کار را افزایش میدهد.
– ظاهر زیبا: این گچ معمولاً رنگ سفید خالصی دارد و برای ایجاد ظاهری زیبا و تزئینی به کار میرود.
– چسبندگی کمتر به سطوح خام: به دلیل نرمی و دانهبندی ریز، گچ روکار بهتنهایی چسبندگی مناسبی به دیوارهای خام ندارد و معمولاً باید روی گچ زیرکار اجرا شود.
کاربردها:
– تزیین و زیباسازی: برای ایجاد سطحی صاف، صیقلی و آماده برای رنگآمیزی یا کاغذدیواری.
– لایه نهایی: در مراحل پایانی سفیدکاری دیوارها و سقفها.
– اصلاحات جزئی: برای رفع ایرادات سطحی جزئی روی دیوارهای صاف.
تفاوتهای اصلی بین گچ سفیدکاری زیرکار و روکار
ویژگی
گچ سفیدکاری زیرکار
گچ سفیدکاری روکار
نوع دانه بندی
دانههای درشتتر
دانههای ریز و نرم
چسبندگی به سطوح
چسبندگی بالا دیوارهای خام
چسبندگی کم دیوارهای خام
زمان خشک شدن
طولانیتر
سریعتر
مقاومت مکانیکی
بیشتر
کمتر
کاربرد اصلی
پر کردن ترکها و ایجاد سطح اولیه
صاف کردن و ایجاد سطح صیقلی نهایی
مواد افزودنی
سیمان، ماسه یا چسب برای استحکام بیشتر
فاقد مواد افزودنی خاص
چرا هر دو نوع گچ مورد نیاز است؟
برای دستیابی به یک سطح ایدهآل در ساختوساز، استفاده از هر دو نوع گچ ضروری است. گچ زیرکار پایهای مقاوم و محکم برای سطح دیوار فراهم میکند و ناهمواریها را میپوشاند. از طرف دیگر، گچ روکار لایهای ظریف و زیبا ایجاد میکند که برای رنگآمیزی یا نصب کاغذ دیواری مناسب است.
نکات مهم در استفاده از گچهای زیرکار و روکار
- آمادهسازی سطح: قبل از اجرای گچ زیرکار، سطح دیوار باید از گرد و غبار و آلودگی پاک شود.
- مخلوط کردن صحیح: برای هر نوع گچ، نسبت صحیح آب و گچ باید رعایت شود تا چسبندگی و کیفیت مناسب تضمین شود.
- ترتیب اجرا: گچ روکار همیشه باید پس از خشک شدن کامل گچ زیرکار اعمال شود.
- شرایط محیطی: دما و رطوبت محیط بر زمان خشک شدن و کیفیت نهایی گچ تأثیر میگذارد.
نتیجهگیری
گچ سفیدکاری زیرکار و روکار هر یک نقش حیاتی در فرآیند سفیدکاری ساختمان ایفا میکنند. ترکیب مناسب این دو نوع گچ به ایجاد دیوارهایی مقاوم، صاف و زیبا منجر میشود. انتخاب درست این مصالح و اجرای صحیح آنها نهتنها به افزایش عمر مفید ساختمان کمک میکند، بلکه زیبایی و کیفیت نهایی را نیز تضمین میکند. برای دستیابی به نتایج بهتر، توصیه میشود از گچهای باکیفیت و استاندارد استفاده کرده و این مراحل را به دست افراد متخصص بسپارید.
